هرگز در زندگی در فکر نویسندگی و کتابت نبوده و در خود قدرت و توانایی نویسندگی سراغ نداشته و ندارم ولی شهرت جد بزرگوارم مرحوم آیت الله العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی (عراقی) مضجعه الشریف که فضایل و محامد او را سالهای سال از بسیاری افراد خودی و بیگانه و غیر و اعضای خانواده شنیده ام مرا به نویسندگی وادار کرد. به قول حافظ شیراز شاعر و عارف شیرین سخن:
مرا به کار جهان هرگز التفات نبود رخ تو در نظر من چنین خوشش آراست
تا دست به کار نوشتن شرح حال آن شخصیت دانشمند بزرگوار شوم که در آینده تاریخ و آیندگان خصوصا اولاد و احفاد و بستگان بهتر بتوانند درک وقوفی بر حالات معظم له و زندگی ایشان حاصل نمایند و خاندان محسنی و منسوبین آنها اطلاعات بیشتری درباره گذشتگان خود کسب نمایند، بعلاوه بر یادداشتهای خود نسب نامه ای می افزایم تا آیندگان از این خاندان اقوام و خویشان خود را شناسا باشند و خود را از یکدیگر بیگانه ندانند و در هر ملک و مملکت که هستند و در اکناف زمین پراکنده شده اند اگر با اقوام و خویشان خود برخورد کنند این کتاب و نسب نامه موجب گردد که از خویشی یکدیگر مستحضر و موجبات آشنایی و دوستی و وفاق و رفاق آنها فراهم گردد. اکنون که سن نگارنده، علی خاکباز، از مرز هفتاد و چند سال گذشته و به زودی بانگ کوس رحیل به صدا در خواهد آمد، پیش از آنکه مرگ دامنگیر شود و چهره مرا در زیر هزاران خروار خاک پوشاند دست به نوشتن این جزوه زده ام تا شاید بتوانم مختصری از شرح حال زندگی جد بزرگوارم آیت الله العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی طاب تربه الشریف را که عمران و آبادی و شهرت شهر سلطان آباد عراق (اراک) حقا مرهون زحمات و مساعی و شخصیت آن بزرگوار بوده و فضایل و خیرات و مبرات معظم له مشهور زمان و زبانزد خاص و عام گردیده به رشته تحریر در آوردم تا به قول آقای پور محسن حقایق مسلمه حالات و افعال آن مرد بزرگوار جزء حکایات و قصص نگردد، چنانچه حالات و احوال و سرگذشت گذشتگان برای ما حکایات و قصص شده اند.
همانطور که مرحوم آقای حاجی آقا امین پور محسن نهمین فرزند ذکور مرحوم آیت‌الله‌العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی ضمن یادداشتهای خود مرقوم داشته اند حقا می بایستی این کار بوسیله مرحوم آقای آقا مهدی یثربی هشتمین فرزند ذکور مرحوم آیت الله العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی عم ازحمند و دانشمند و فاضل و مورخ این بنده نگارنده به عمل می آمد که متاسفانه عمر ایشان کفاف نداد و در سن چهل و دو سالگی به رحمت ایزدی پیوست بعد از ایشان حق بود که این کار را عم ارجمند و فاضل دیگرم آقای حاج آقا امین پورمحسن به انجام می رساند. گرچه مرحوم آقای آقا امین پورمحسن یادداشتهایی مرقوم فرموده و از خود به جای گذاشته اند که در تدوین و تحریر این جزوه کمک ذی قیمتی به اینجانب نموده است ولی متاسفانه یادداشتها و نوشته ها را تکمیل نفرموده و قبل از خاتمه کار به رحمت ایزدی پیوسته اند. ناچار این بنده ناچیز که شایسته چنین امر مهمی نبوده ام از نظر تدوین شرح زندگی مرحوم آیت‌الله‌العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی (عراقی) و شناساندن خاندان محسنی اراکی و در اختیار گذاردن اطلاعات لازم به افراد خانواده و سایرین دست به این کار زدم و از درگاه خداوند متعال طلب یاری و مساعدت می نمایم تا موفق به انجام آن گردم. بایستی اذعان و اقرار نمایم که یادداشتهای عم ارجمندم مرحوم آقای پورمحسن سهم بسزایی در توفیق اینجانب داشته است. خداوند او را از نعما آمرزش خود بهره مند گرداند.
از ذکر عنوان در جلوی اسم مرحوم آیت‌الله‌العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی در متن خودداری خواهد شد، زیرا مقام علمی و اخلاقی و اجتماعی و مهمتر از همه مقام شامخ روحانی معظم له احتیاج به ذکر عناوین و القاب نخواهد داشت.
ضمنا در بعضی از موارد به ذکر جزئیات پرداخته شده است و این امر برای این است که اولاد و احفاد مرحوم آیت‌الله‌العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی بهتر و بیشتر به شرح و خصوصیات زندگی معظم له آشنا شوند.
برای اینکه افراد خانواده و خوانندگان از وضع خاندان محسنی بعد از وفات مرحوم آیت‌الله‌العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی اطلاعاتی بدست آورند، مختصری از حالات و احوال خانواده بعد از درگذشت مرحوم آیت‌الله‌العظمی آقای حاج آقا محسن اراکی نیز به رشته تحریر درآمده است.
علی اکبر خاکباز اردیبهشت 1370 هجری شمسی